Con gà (đi bộ, ngủ cành) được vặt lông, mổ phanh bụng; Sau đó kẹp vào que le cho dẹt ra như con cá bổ đôi kẹp tre. Đốt một đống than củi cho đỏ rực, cắm những cây le kẹp con gà vào cạnh đống than (cách khoảng 30 cm), sao cho tro bụi, khói không thâm nhập vào thịt. Hơ như vậy, thỉnh thoảng trở ngoài vào trong, trong ra ngoài, để khoảng 6 tiếng đồng hồ, thịt vàng, xương vàng, dậy mùi thơm là được. Nướng kiểu này thịt gà chín đều vàng thơm, không ám khói, không quá lửa gây độc. Xương gà dòn tan, không sợ hóc. Thịt gà ấy xé tay, chấm muối é là món ngon của núi rừng Tây Nguyên.
Khi du khách đến với phố núi Pleiku, họ rất thích món thịt gà nướng và muốn giới thiệu đến bạn bè ở nhiều nơi, nhưng gà nướng chỉ được ăn tại chỗ, việc vận chuyển và bảo quản món gà đi xa có nhiều hạn chế. Chính vì vậy mà KB FOOD đã phát triển món thịt gà đi bộ ngon nổi tiếng thành gà đồng bào xông khói. Công đoạn chế biến gà xông khói cũng cực kì công phu, tỉ mỉ. Trong các món đặc sản ở Gia Lai, nếu các sợi phở khô nổi tiếng phải đạt yêu cầu chuẩn dai, mềm thì Gà xông khói Jơ Rai cũng vậy. Đối với đặc sản Gà xông khói của người Jơ Rai, họ yêu cầu phải chọn loại gà có đủ tiêu chuẩn. Một con gà được lựa chọn để xông khói thường nhỏ, thịt phải săn chắc và có độ dai nhất định. Theo người Jơ Rai, gà xông khói phải đảo bảo đạt các yêu cầu trên thì mới ăn mới ngon. Theo ông Siu Núi – một trưởng làng thuộc phường Hoa Lư, thành phố Pleiku cho hay, món ăn này xuất phát từ đồng bào dân tộc thiểu số Jơ Rai. Từ những ngày xa xưa, lúc họ đi lên rừng, rẫy thì đây là món ăn giúp họ sinh tồn trong khoảng thời gian dài. Theo lời kể của già làng Siu, mỗi khi đi rẫy xa, bất cứ nhà ai trong làng cũng đều chuẩn bị một con gà tơ đem theo. Họ thường chọn loại gà nặng khoảng 1,5 kg trở lại. Gà được bắt làm sạch và ướp theo đúng khẩu vị của người Jơ Rai, do đó thịt khá dai và mang hương vị đặc trưng của đồng bào dân tộc này. Họ thường ở lại rẫy hàng tháng trời, do đó gà xông khói trở thành món ăn bất dĩ đối với người Jơ Rai. Sau khi lên đến rẫy, họ đốt lửa và treo con gà cách xa bếp khoảng 1 đến 1,5m. Khoảng cách này chỉ vừa tầm với làn khói, thịt gà sẽ được treo ở đây sau 1 đến 2 ngày. Gà xông khói Jơ Rai có hương vị khác biệt đặc trưng so với gà nướng hay gà luộc.
Dựa vào lời kể của nhiều già làng, ngày trước họ thường đem trực tiếp gà sống xông khói trực tiếp trên bếp. Trước đây, họ không dùng gia vị để ướp thịt gà. Tuy nhiên, trải qua thời gian lâu dài, món ăn ngày càng nổi tiếng. Do đó, người dân đã tìm hiểu và nghiên cứu ra nhiều loại gia vị khác nhau để góp phần cải thiện hương vị của món gà xông khói. Để thịt gà được thấm nhanh hơn và đảm bảo vệ sinh thực phẩm, muốn có gà xông khói, người ta thường luộc sơ gà. Thông thường, mọi người sẽ cho gà vào nồi nước sôi để luộc sơ qua khoảng 10 đến 15 phút sau khi tẩm ướp gia vị. Đối với công đoạn này, món ăn sẽ có thêm nhiều hương vị. Đặc biệt là màu của gà sau xông khói sẽ đẹp hơn nhiều so với gà không ướp gia vị. Vì món có tên là gà xông khói nên lượng nhiệt cần đủ để làm chín gà như mong muốn sẽ kéo dài từ khoảng 2 đến 3 ngày. Gà sẽ được xông khói trên bếp lửa than hồng cho đến khi da vàng ươm bóng mướt. Lúc đó món gà xông khói được xem là hoàn thành. Gà xông khói được xem là đặc sản của đồng bào dân tộc Jơ Rai. Chính vì vậy, khi nhắc đến gà xông khói, mọi người thường nghĩ ngay đến đến văn hóa cũng như nguồn gốc xuất xứ của món ăn này.
Gà đồng bào xông khói rất dễ ăn. Thực khách có thể dùng trực tiếp sau khi vừa hấp nóng thưởng thức gà xông khói cùng hương men thơm nồng của rượu cần cũng đủ để mỗi thực khách cảm thấy lưu luyến và mê mẩn. Rượu nồng, thịt thơm, đây chính là cách đơn giản nhất để mọi người cảm nhận rõ nét đặc sắc trong văn hóa ẩm thực của người bản địa Tây Nguyên. Gà đồng bào xông khói là một trong những đặc sản mang đậm hương vị Gia Lai. Món ăn giữ nguyên độ ngọt của thịt gà tươi và có chứa hàm lượng dinh dưỡng cần thiết để bổ sung năng lượng cho cả gia đình. Hãy thử thưởng thức ngay từng miếng xúc xích thơm ngon, hấp dẫn này với bạn bè, người thân của mình nhé.
